Domotica en klassieke bekabeling

Je bent eigenaar van een huis met klassieke bekabeling (schakelaars + verlichting) en zou toch graag willen automatiseren? Hieronder leg ik uit hoe ik het probleem in mijn woning heb aangepakt - en nu in een slimmer huis woon.

Domotica

Domotica is een beladen woord. Voor mij behelst domotica de mogelijkheid tot het automatiseren van bepaalde handelingen in een woning, die anders manueel uitgevoerd (en gecontroleerd!) dienen te worden. Het meest klassieke voorbeeld: de alles-uit knop. Maar andere voorbeelden zijn bijvoorbeeld het sturen van notificaties als bvb de keteltemperatuur onder een bepaald punt zakt (doordat bvb de elektrode aan vervaning toe is), het versturen van een bericht wanneer je elektrische fiets is opgeladen, of het automatisch openen van een dakraam wanneer je thuis bent, en de temperatuur in huis te hoog is.

Klassieke bekabeling

In de meeste huizen bevindt zich nog steeds klassieke bekabeling. Daarmee bedoel ik een installatie met een schakelaar (enkelpolig, dubbelpolig, wissel- of kruis) en een of meerdere lichtpunten waarbij de schakelaar de spanning (240V) onderbreekt als de lamp uit moet. De bekabelde domotica varianten vereisen allemaal een bus systeem voor de schakelaars (laagspanning) en de voedingskabels van de lampen moeten allemaal naar de zekeringkast gaan (waarbij de voedingsdraden van de lampen in een klassiek systeem naar de schakelaar gaan).

Oplossing? Z-Wave!

Z-Wave is een open draadloos protocol dat vooral gebruikt wordt in huis automatisatie. Het is bedoeld voor snelle en betrouwbare bediening van lichten, verwarming, rolluiken, ... Er zijn verschillende fabrikanten die Z-Wave producten aanbieden. Z-Wave wordt meestal 'gestuurd' vanuit een centraal systeem: de Z-Wave server. Er bestaan open-source servers (zoals bvb Razberry, Domoticz, ... dewelke draaien op een Raspberry Pi) of kant-en-klare servers (zoals bvb het Fibaro Home Center).
Om terug te komen op de klassieke bekabeling: in plaats van een schakelaar te gebruiken, gebruik je een kleine module die je achter je oude schakelaar plaatst en waar je de bekabeling van de lamp en de voeding op aansluit. De module communiceert dan met de Z-Wave server en die kan je dan weer met je smartphone of via automatisatie aansturen. Op die Z-Wave module kan je ook een drukknop of schakelaar aansluiten, zodat er uiterlijk niets veranderd lijkt. Het licht kan nog steeds aan met de schakelaar (of drukknop), maar je kan de verlichting wel automatiseren.
Een extra voordeel is dat er niet enkel schakelmodules bestaan, maar ook dimmodules: je kan dus eenvoudig in de living je aan/uit lamp veranderen in een dimmer, waarbij je enkele sferen instelt om bvb het licht automatisch te dimmen naar TV-kijk-modus. Mogelijkheden te over!

Praktisch

Als je wat handig bent, en geen schrik hebt van elektriciteit kan je de modules zelf installeren (wel best even de spanning uitschakelen alvorens je begint!). In het andere geval kan je altijd beroep doen op een vakman om je installatie aan te passen (waaronder ikzelf dus :)). In een volgende post beschrijf ik Domoticz in meer detail, en daarna hoe je zelf de modules installeert en configureert.